Spaans is een logische taal, met één knetterharde uitzondering: de rangtelwoorden. Als er een hel bestaat, gebruiken ze er de Spaanse rangtelwoorden.
In het Nederlands, wat een onlogische, onoverzichtelijke en moeilijk leerbare taal is, zijn de rangtelwoorden nou juist erg simpel. Alleen het laatste cijfer dat je uitspreekt van een getal dat een rangtelwoord wordt, vervoeg je als rangtelwoord.
1 wordt dus eerste
21 wordt op deze manier eenentwintigste
321 wordt aldus driehonderdeenentwintigste.
In het Nederlands, wat een onlogische, onoverzichtelijke en moeilijk leerbare taal is, zijn de rangtelwoorden nou juist erg simpel. Alleen het laatste cijfer dat je uitspreekt van een getal dat een rangtelwoord wordt, vervoeg je als rangtelwoord.
1 wordt dus eerste
21 wordt op deze manier eenentwintigste
321 wordt aldus driehonderdeenentwintigste.
Moet je als buitenlander alleen even in de gaten hebben, dat we niet 'twintig en een' zeggen zoals in bijna alle talen, maar 'eenentwintig'. In het Nederlands zijn de breukgetallen gelijk aan de rangtelwoorden. Zoals in: 'hij kreeg een achtste deel van de taart'. Makkie.
Maar nu het Spaans.
De nummers 1 tot en met 10 zijn nog vrij makkelijk. Primero, segundo, tercero, cuarto, quinto, sexto, séptimo, octavo, noveno en décimo. Het rangtelwoord als bijvoeglijk naamwoord komt bijna altijd voor het zelfstandig naamwoord. Dus 'la cuarta calle a la derecha' is 'vierde straat rechts'. De rangtelwoorden worden uiteraard vervoegd naar mannelijk, vrouwelijk, meervoud en enkelvoud.
Vanaf elf beginnen de problemen.
11 once undécimo / -a
12 doce duodécimo /-a
13 trece decimotercero /-a
14 catorce decimocuarto /-a
15 quince decimoquinto /-a
16 dieciséis decimosexto /-a
17 diecisiete decimoséptimo /-a
18 dieciocho decimoctavo /-a
19 diecinueve decimonoveno /-a
Voor elfde en twaalfde kun je ook gebruiken: décimoprimero en décimosegundo. Dit is correct maar heeft niet de officiële voorkeur, en je zegt dan eigenlijk tiende-eerste en tiende-tweede. Wat je wel hoort, maar helaas fout, zijn: 'onceavo' (voor elfde) en 'doceavo' (voor twaalfde). Voor 'zestiende' schijnt er ook nog het correcte alternatief 'hexadécimo' te bestaan.
Bent u er nog?
Twintigste tot en met negentigste worden:
20.º vigésimo
30.º trigésimo
40.º cuadragésimo
50.º quincuagésimo
60.º sexagésimo
70.º septuagésimo
80.º octogésimo
90.º nonagésimo
En als u nou eenennegentigste wilt zeggen, wordt het nonagésimo primero. Negentigste eerste.
Gelooft u mij dat meer dan de helft van de Spaanstalige mensen op de wereld dit nooit gebruiken. 'Hij viert zijn tweeëntachtigste verjaardag' zullen zij meestal verwoorden als 'el cumple ochenta y dos años' of 'el celebra cumpleaños ochenta y dos'. Hij viert zijn verjaardag 82. De eenentwintigste eeuw is meestal 'siglo veintiuno', eeuw eenentwintig.
Honderdste en duizendste zijn respectievelijk 'centésimo' en 'milésimo'. Honderddrieënveertigste in het Spaans is officieel 'centésimo cuadragésimo tercero'. Tweeduizend honderdtweeëntwintigste wordt (hou u vast) dosmilésimo centésimo vigésimo segundo'. Oftewel tweeduizendste honderdste twintigste tweede. Ik zal u de rest van deze rangtelwoordenstapelende nachtmerrie besparen.
Nog even terugkomen op onceavo en doceavo, de foutieve rangtelwoorden voor elfde en twaalfde uit het begin. Dit zijn de partitivos oftewel de breukgetallen. Een twaalfde van het geld is 'un doceavo del dinero'. De overige partitivos met uitzondering van een tweede (un medio: de helft) en een derde (un tercio) zijn gelijk aan de rangtelwoorden.
Als ik het Spaans mocht herontwerpen, zou ik het Nederlandse systeem invoeren. Tweehonderdzesendertigste wordt dan doscientos treinta y sexto in plaats van ducentésimo trigésimo sexto.
En ik ben vast niet de eerste of de tweede die dit voorstelt.
Maar nu het Spaans.
De nummers 1 tot en met 10 zijn nog vrij makkelijk. Primero, segundo, tercero, cuarto, quinto, sexto, séptimo, octavo, noveno en décimo. Het rangtelwoord als bijvoeglijk naamwoord komt bijna altijd voor het zelfstandig naamwoord. Dus 'la cuarta calle a la derecha' is 'vierde straat rechts'. De rangtelwoorden worden uiteraard vervoegd naar mannelijk, vrouwelijk, meervoud en enkelvoud.
Vanaf elf beginnen de problemen.
11 once undécimo / -a
12 doce duodécimo /-a
13 trece decimotercero /-a
14 catorce decimocuarto /-a
15 quince decimoquinto /-a
16 dieciséis decimosexto /-a
17 diecisiete decimoséptimo /-a
18 dieciocho decimoctavo /-a
19 diecinueve decimonoveno /-a
Voor elfde en twaalfde kun je ook gebruiken: décimoprimero en décimosegundo. Dit is correct maar heeft niet de officiële voorkeur, en je zegt dan eigenlijk tiende-eerste en tiende-tweede. Wat je wel hoort, maar helaas fout, zijn: 'onceavo' (voor elfde) en 'doceavo' (voor twaalfde). Voor 'zestiende' schijnt er ook nog het correcte alternatief 'hexadécimo' te bestaan.
Bent u er nog?
Twintigste tot en met negentigste worden:
20.º vigésimo
30.º trigésimo
40.º cuadragésimo
50.º quincuagésimo
60.º sexagésimo
70.º septuagésimo
80.º octogésimo
90.º nonagésimo
En als u nou eenennegentigste wilt zeggen, wordt het nonagésimo primero. Negentigste eerste.
Gelooft u mij dat meer dan de helft van de Spaanstalige mensen op de wereld dit nooit gebruiken. 'Hij viert zijn tweeëntachtigste verjaardag' zullen zij meestal verwoorden als 'el cumple ochenta y dos años' of 'el celebra cumpleaños ochenta y dos'. Hij viert zijn verjaardag 82. De eenentwintigste eeuw is meestal 'siglo veintiuno', eeuw eenentwintig.
Honderdste en duizendste zijn respectievelijk 'centésimo' en 'milésimo'. Honderddrieënveertigste in het Spaans is officieel 'centésimo cuadragésimo tercero'. Tweeduizend honderdtweeëntwintigste wordt (hou u vast) dosmilésimo centésimo vigésimo segundo'. Oftewel tweeduizendste honderdste twintigste tweede. Ik zal u de rest van deze rangtelwoordenstapelende nachtmerrie besparen.
Nog even terugkomen op onceavo en doceavo, de foutieve rangtelwoorden voor elfde en twaalfde uit het begin. Dit zijn de partitivos oftewel de breukgetallen. Een twaalfde van het geld is 'un doceavo del dinero'. De overige partitivos met uitzondering van een tweede (un medio: de helft) en een derde (un tercio) zijn gelijk aan de rangtelwoorden.
Als ik het Spaans mocht herontwerpen, zou ik het Nederlandse systeem invoeren. Tweehonderdzesendertigste wordt dan doscientos treinta y sexto in plaats van ducentésimo trigésimo sexto.
En ik ben vast niet de eerste of de tweede die dit voorstelt.
RSS-feed